Trái phiếu là gì? Đặc điểm và phân loại trái phiếu

1. Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là chứng nhận nghĩa vụ nợ mà người phát hành phải trả cho người sở hữu đối với khoản tiền cụ thể (gọi là mệnh giá của trái phiếu), trong  thời gian xác định với một khoản lợi tức quy định.

2. Đặc điểm của trái phiếu là gì?

– Chủ thể phát hành trái phiếu là Công ty Cổ phần, Công ty trách nhiệm hữu hạn, Bộ Tài chính; doanh nghiệp, ngân hàng chính sách của nhà nước và tổ chức tài chính, tín dụng thuộc đối tượng được cấp bảo lãnh Chính phủ.

– Người mua trái phiếu là cá nhân, doanh nghiệp hoặc là chính phủ. Tên của người mua trái phiếu có thể được ghi trên trái phiếu hoặc không ghi.

– Người sở hữu trái phiếu là người cho nhà phát hành vay và họ không chịu bất cứ trách nhiệm nào về kết quả sử dụng vốn vay của người vay. Nhà phát hành có nghĩa vụ phải thanh toán theo các cam kết nợ được xác định trong hợp đồng vay.

– Trái phiếu đem lại nguồn thu là tiền lãi. Đây là khoản thu cố định và thường ký, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh.

– Trái phiếu được cho là một loại chứng khoán nợ, khi doanh nghiệp phá sản hay giải thể thì trước tiên phải thanh toán cho những người đang nắm giữ trái phiếu.

3. Có những loại trái phiếu nào?

Việc phân loại trái phiếu có thể dựa trên các đặc điểm khác nhau như: Chủ thể phát hành, lợi tức, hình thức, tính chất trái phiếu, mức độ đảm bảo thanh toán.

– Phân loại theo chủ thể phát hành

+ Trái phiếu của doanh nghiệp

• Trái phiếu doanh nghiệp do công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn phát hành nhằm tăng vốn hoạt động, có kỳ hạn từ 01 năm trở lên được doanh nghiệp phát hành, xác nhận nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi, và các nghĩa vụ khác (nếu có) của doanh nghiệp đối với nhà đầu tư sở hữu trái phiếu.
• Trái phiếu doanh nghiệp có các loại: Trái phiếu DN phát hành riêng lẻ; Trái phiếu DN xanh; Trái phiếu chuyển đổi; Trái phiếu có bảo đảm; Trái phiếu kèm theo chứng quyền.

+ Trái phiếu của Chính phủ:  do Bộ Tài chính phát hành với mục đích huy động vốn cho ngân sách nhà nước hoặc cho chương trình, dự án đầu tư cụ thể nằm trong phạm vi đầu tư của nhà nước, được coi là loại chứng khoán ít rủi ro nhất.

– Phân loại theo lợi tức trái phiếu

+ Trái phiếu có lãi suất biến đổ (lãi suất thả nổi): Là trái phiếu mà lợi tức sẽ được trả trong những kỳ có sự khác nhau.

+ Trái phiếu có lãi suất bằng không: là trái phiếu người mua không nhận được lãi mà được mua với mức giá thấp hơn so với mệnh giá (mua chiết khấu), được hoàn trả bằng mệnh giá khi trái phiếu đáo hạn.

+ Trái phiếu có lãi suất cố định: là trái phiếu mà lợi tức được xác định dựa theo tỷ lệ phần trăm (%) cố định tính theo mệnh giá.

– Phân loại theo mức độ đảm bảo thanh toán của người phát hành

+ Trái phiếu bảo đảm: là trái phiếu người phát hành sử dụng  tài sản có giá trị làm vật bảo đảm. Khi nhà phát hành mất khả năng thanh toán, trái chủ có quyền thu và bán tài sản đó để thu hồi lại số tiền mà người phát hành còn nợ lại.

+ Trái phiếu không bảo đảm: là trái phiếu phát hành không có tài sản làm vật đảm bảo, chỉ được bảo đảm bằng uy tín của người phát hành.

– Phân loại theo hình thức trái phiếu

+ Trái phiếu ghi danh: là trái phiếu ghi tên của người mua trên trái phiếu.

+ Trái phiếu vô danh: là trái phiếu không ghi tên của người mua.

– Phân loại theo tính chất trái phiếu

+ Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Loại trái phiếu có kèm với phiếu cho phép trái chủ được quyền mua số lượng nhất định cổ phiếu của công ty.

+ Trái phiếu có thể mua lại: Loại trái phiếu cho phép nhà phát hành có quyền mua lại một hoặc toàn bộ trước khi trái phiếu đến hạn thanh toán.

+ Trái phiếu có thể chuyển đổi: Loại trái phiếu của công ty cổ phần mà trái chủ có quyền chuyển sang cổ phiếu của công ty đó.